Het bekendste kerstevangelie, van Lucas, begint met: het geschiedde, het gebeurde, dat is in de Bijbel de manier om een verhaal te beginnen. Het geschiedde in die dagen. En dan zie je Jozef en Maria op bevel van keizer Augustus naar Bethlehem reizen, waar het kind wordt geboren en in een kribbe gelegd, want plaats is er niet in de herberg.

In het vierde evangelie, dat van Johannes, geen Jozef en Maria, geen reis naar Bethlehem, dat vertelt Johannes niet, dat laat hij aan Lucas over. Maar wel lees ik daar diezelfde woorden. Het geschiedde, het gebeurde. Wat gebeurt er dan? Er gebeurt een mens. Dat staat er. In het Nederlands kun je dat zo niet zeggen en daarom staat er in onze vertaling: Er kwam iemand. En dat moet je dus zo opvatten. Er gaat iets gebeuren. Let op. Er kwam een mens die door God werd gezonden en zijn naam: Johannes.

Nu verwachtte je daar misschien de naam Jezus, het evangelie wil toch over Jezus vertellen. De Zoon van God. Ja, maar de eerste naam die hier wordt genoemd is Johannes. Bedoeld wordt Johannes de Doper, zo kennen wij hem.

Johannes wordt hier alleen niet de Doper genoemd, maar de Getuige. Want zo gaat het verhaal verder. Hij heette Johannes en hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat allen door hem zullen geloven.

Wat weten we van Johannes. Een eigenaardig figuur, hij leefde als een outsider, zag eruit als een zwerver, met zijn mantel van kamelenhaar, mooie kerstoutfit, hij at sprinkhanen en honing die hij in de woestijn vond. En hij was een profeet, hij had kritiek op iedereen of moet je zeggen: hij geloofde er in dat iedereen tot inkeer zou komen. Hij bracht heel het volk er toe om te verlangen naar de vergeving van zonden. Een nieuw begin.

Een stem in woestijn, die de weg van de Heer aanlegt, zo wordt hij in de Bijbel getypeerd. En hier komt  hij het verhaal binnenlopen als getuige, om van het licht te getuigen, opdat allen zullen geloven.

Het licht, daar moet iemand, een mens je op wijzen. Je opmerkzaam op maken. Wat voor een licht is dat dan, als iemand een licht aan doet, dan zie je dat toch zelf wel, heb je daar een getuige voor nodig?

Johannes 1 spreekt over het licht van den beginne.  Van de eerste dag, van Genesis 1. Het licht dat ontstaat, dat gebeurt,  door het Woord, als God gaat spreken. ‘In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God’. Prachtige openingszin. Pure poëzie.

Deze proloog sluit aan bij Genesis 1. Het begin van de Hebreeuwse Bijbel. De schepping. Als God in den beginne de hemel en de aarde schept door te spreken, door zijn woord. En om te beginnen het licht. God sprak, laat er licht zijn en er was licht.

Dat is dus het licht van de eerste dag en wat dat licht bijzonder maakt is dat het er is, voordat de zon en de maan en de sterren geschapen worden. Het is dus een oorspronkelijke lichtbron, die zich onderscheidt van de duisternis en niet afkomstig is hemellichamen en lampen en kerstverlichting, het is het licht van God zelf.

Van dit licht getuigen, dat is wat Johannes doet, hij is zelf het licht niet, maar getuigt van Gods verborgen aanwezigheid in deze wereld, het licht dat schijnt in de duisternis.

Hoe getuigt hij daarvan? In de eerste plaats door mens te zijn, want zo wordt hij geïntroduceerd. Er geschiedde een mens en hij droeg een naam Johannes, een naam hebben wil zeggen dat je aanspreekbaar bent. Als je een naam hebt, dan heb je ook een roeping.

Als je aanspreekbaar bent op je mens zijn, dan gebeurt het, dan geschiedt het ook in jouw leven.

Dat is waar de openingszin van dit evangelie op duidt. In den beginne was het woord, vanaf het begin is er het spreken. God begint ermee, schept het licht en hemel en aarde en tenslotte de mens die tot antwoorden in staat is, die geroepen wordt om zodoende van het licht te getuigen.

Wat voor een getuige was Johannes? Hij kwam om te getuigen, opdat iedereen door hem ging geloven.

Kan een medemens je geloof geven? De geseculariseerde wereld zegt ‘nee dat kan niet, dat is ieders persoonlijke keuze, de gelovige zegt misschien ook wel ‘nee, dat is het werk van de Heilige Geest’, de dominee denkt, ik probeer het, maar het lukt me niet of nauwelijks’, maar deze tekst heeft er alle vertrouwen in. Opdat allen zullen geloven, door die mens. Vertrouwen krijgen.

Ik zou haast zeggen, laat het maar gebeuren in jouw levensverhaal, wees mens, wees aanspreekbaar voor het spreken van God, voor zijn Geest die je geloof nieuw leven inblaast, dan gebeurt het dat je een getuige bent. Geloofwaardig en vertrouwenwekkend.

Als ik dit Woord van den beginne tot me door laat dringen, dan krijg ik er inderdaad weer vertrouwen in, dat het gebeurt, dat mensen geloof krijgen in dit verborgen licht van God dat schijnt in de duisternis.

Kerst 2021-Nieuwjaar 2022